Een beleidsarme begroting maar met een forse stijging van de ambtelijke ondersteuning; hoe dan?!
Terugblik 2018-2021 op de sociaal, duurzaam verbindende coalitie
Het is goed gebruik dat na vier jaar van de coalitie NieuweLijn, CDA, SGP CU, GroenLinks, PvdA, Epe Liberaal en Gemeente Belangen de balans wordt opgemaakt. Deze begroting staat in het teken van de afronding van dat programma. De afgelopen raadsperiode heeft u de VVD leren kennen als een constructieve criticus. Vele besluiten hebben we omarmd een paar volstrekt niet.
De coalitie begon in 2019 met de aankondiging van de OZB verhoging, zonder daarbij het ambitieniveau te beperken. Dan grijpt je te snel naar een instrument waarbij de lasten van de inwoners meteen structureel omhoog gaan. Daar is de VVD niet in meegegaan. De laatste beleidsarme begroting van 2020 konden we wel mee instemmen.
Het collegeprogramma 2018-2022 kreeg de titel sociaal, duurzaam en verbindend mee. Een titel met een hoog ambitieniveau die wat een bijzondere nasmaak heeft gekregen in het afgelopen jaar.
Zo zijn inwoners kritisch op het terrein van de openbare ruimte en ruimtelijke ontwikkeling. Een kritiek, waar we later in december op terug komen als raad. Maar het is ook een kritische noot die je niet meteen naast je neer moet leggen onder het mom van ‘de kritische burger heeft het niet begrepen en extra uitleg nodig heeft’.
De tweede opmerkelijke wijziging is het vertrek van de grootste partij Nieuwe Lijn uit het college. En zich daarmee een oppositie rol toe-eigende. De VVD wil hier niet te lang bij stil staan. Er is inmiddels genoeg over gezegd, maar de VVD stelt vast dat de manier hoe NieuweLijn uit het college is vertrokken ertoe geleid heeft dat bijvoorbeeld de aanpak van de woningcrisis gewoon 10 maanden daardoor heeft stilgelegen. Onbegrijpelijk, juist ook omdat we snoeihard meer woningen of tijdelijke en creatieve oplossingen mogelijk moeten te maken. Onze jongeren zoeken woonruimte, ouderen willen kleiner wonen en hun achterblijvende woningen beschikbaar stellen aan gezinnen. Daar moet echt de focus op liggen met een bestuur dat van aanpakken houdt en daarvoor niet wegloopt. Daarom dient de VVD het GroenLinks amendement hierover mede in.
Waar we als VVD zeer tevreden over zijn is dat het huidige college daar nu duidelijke andere stappen in maakt. Als voorbeeld noem ik het advies vragen aan de raad door wethouder mw. De Waard over hoe inwoners goed betrokken kunnen worden bij de verduurzaming van ons maatschappelijk vastgoed. Het bleek een korte commissie consultatie te zijn, maar voor de VVD is het een wezenlijke stap in het creëren van de goede verbinding met inwoners. Een tweede prettige voorbeeld is hoe wethouder Visser intensief het participatie traject rond de fietsroute Apeldoorn Zwolle, de F50, oppakt, waarbij de raad goed wordt meegenomen. Een derde compliment komt toe aan wethouder Aalberts. De wijze waarop hij de raad de ruimte geeft om met elkaar te debatteren over de wijzigingen met betrekking tot de omgevingsvisie is een voorbeeld voor de toekomst.
De VVD is van mening dat deze open houding van de drie wethouders ons functioneren als gemeentebestuur verder brengt in de verbinding met inwoners. Juist ook omdat het hierom drie pittige bestuurlijke besluiten gaat waar de raad nog mee aan de slag moet.
Het college en wij als raad hadden allemaal wel last van de beperkingen die de coronacrisis met zich meebracht. Daar hebben we als fractie oog voor gehad, maar het moet aan de andere kant ook geen excuus worden om wat minder vlekkeloos is verlopen meteen onder de uitdagingen van de corona maatregelen te scharen. Laten we vooral ook de reflectie vast houden als er ergens vertraging of ruis op de lijn zit. En neem daarbij de raad vooral in mee.
Kritische kanttekeningen m.b.t. De voorliggende begroting
Goed, na deze meer algemene beschouwingen brengt het me tot de toekomst de begroting 2022-2025. De VVD wil de waardering overbrengen voor het vele ambtelijke advieswerk. Door de korte lijntjes en de heldere uitleg werden we als fractie goed op weg geholpen.
Voorzitter, u kent de VVD fractie. Wij zijn scherp als we zien dat de raad niet in positie wordt gebracht. Daarom hechten we veel waarde aan het adviesorgaan van de rekenkamercommissie. Afgelopen juni heeft de raad unaniem tot een VVD wijzigingsvoorstel besloten die had moeten leiden tot een verhoging van het onderzoeksbudget. Dat zien we niet terug vertaald in deze begroting. Wat ik reeds benoemde over de noodzaak van reflectie op ons functioneren als gemeentebestuur, zien we dit als een fout van het college. Niet een omissie die wat ons betreft tot een stevig debat hoeft te leiden, omdat het huidige budget tot 2022 voldoende is voor het functioneren van de rekenkamercommissie.
Maar eerlijk is eerlijk, het college moet het amendement nog wel uitvoeren. Is het college bereid nu toe te zeggen dat ze het amendement hierover vertaald naar de begroting 2023-2026?.
Voorzitter de VVD is minder gecharmeerd van de kennelijk ongebreidelde uitbreiding van de ambtelijke dienst al dan niet via inhuur. Het gaat inmiddels om 2,3 miljoen euro incidenteel en 700.000 euro structureel aan gemeenschapsgeld. Dat is fors, dus wat is nu het exacte probleem?
De stijging van externe inhuur is daarmee zonder heldere analyse buitenproportioneel. De VVD verwacht namelijk ook dat de interne processen geoptimaliseerd worden, dat er een goede evaluatie plaats vindt voordat de portemonnee wordt getrokken. Daar zien we niets van terug. Wat is er gedaan om het niet zover te laten komen? Geen idee!
Daarom is de VVD geen warm voorstander om deze forse geldsom aan belastinggeld, automatisch uit te geven. Eenvoudigweg omdat het budget op de begroting staat. Dat je als organisatie kijkt of alles nog goed op rolletjes loopt is natuurlijk uitstekend, maar niet dat de kosten van de ambtelijke dienst daarmee automatisch ski-high stijgt. Zonder inzicht in die kostenstijging. De VVD zou hierbij de vinger aan de pols willen houden samen met het college. Vooral omdat het om zo’n groot bedrag gaat. We nodigen het college uit om af te spreken eerst de nut en noodzaak van de enorme stijging van. ambtelijke ondersteuning voor te leggen aan de raad, voordat het geld wordt uitgegeven. Afhankelijk van het antwoord van het college overweegt de VVD een motie.
De VVD is blij met de extra informatie die het college heeft gegeven rond de ontwikkeling van de algemene uitkering. We houden onze zorgen omtrent een nieuwe taakstelling komend begrotingsperiode. Aan de andere kant was de extra informatie voor dit moment overtuigend genoeg om nu geen extra reservering op te nemen. We nodigen het college uit om de raad intensief mee te nemen in deze toekomstige ontwikkeling.
Er ligt wel een concrete lastenstijging op de loer. En dat is afrekening van het grijs afval in februari 2022. De aanbodfrequentie ligt hoger dan bij de vorige begroting is ingeschat, betekent dat de effecten van dit ingezette beleid onverkort nu op de mat van de inwoners komt te liggen? En had hierop het college nog intensiever op moeten wijzen op dit gevaar van serieus stijgende afvalkosten? De VVD is benieuwd naar het antwoord van de wethouder.
Tot slot zal de VVD mede indiener zijn van het amendement Groene Slinger.
Motie frisse scholen
De VVD wil een positieve motie indienen die zal bijdragen om het binnenklimaat van scholen te verbeteren. Dit onderwerp is nu weer van belang aangezien de coronabesmettingen toenemen en we als fractie geen herhaling wensen van kinderen die niet naar school kunnen vanwege de zorg over het binnenklimaat.
Ellis de Vries, fractievoorzitter VVD